[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W początkowych latach II wojny światowej wielu Polaków znalazło się w głębi ZSRR na skutek różnego rodzaju przymusowych przesiedleń, kiedy to większa część terytorium państwa polskiego znalazła się pod radziecką okupacją.Świadectwo tułactwa, wędrówki przez sowieckie piekło możemy znaleźć między innymi w powieści Gustawa Herlinga - Grudzińskiego pt."Inny świat".Więzienie, transport, łagry, głód, mroźne zimy, tortury, mordercza praca, poniżenie, rozpacz i gniew i bezgraniczna tęsknota za domem rodzinnym to doznania zesłańców.Beata Obertyńska, jedna z poetek, która musiała przejść przez wiele kręgów sowieckiego piekła, napisała kilka wstrząsających wierszy relacjonujących wygnańczą dolę, wojenną biedę.Najpiękniejszy we współczesnej literaturze zbiór liryki wygnania i tęsknoty za krajem ojczystym stworzył K.Wierzyński.17 września 1939 roku przekroczył granicę rumuńską łudząc się, że wkrótce wróci.Pierwszy etap emigracyjnej wędrówki poety to Francja.Pisze wówczas wiersze o pielgrzymach i wygnańcach, dokonuje porównań pomiędzy Wielką Emigracją, a wrześniowym exodusem.Dalsze losy Wierzyńskiego okazały się typowe dla polskiego uchodźstwa: Portugalia, Brazylia, Stany Zjednoczone.Była to droga bez powrotu.Jakże dramatycznie brzmią słowa z utworu "Kufer":"Na strychu śpi mój powrót,|Kufer blachą okuty, walizy,|Cała moja ojczyzna".W jego poezji znaleźć można wątek polskiej doli, która każe podążać do kraju przez obce ziemie, cierpieć tułaczkę, brzemię walk, klęsk, krzywdy, a także winy niezawinionej z powodu opuszczenia kraju.Pusta bezdomność, zagubienie, samotność to uczucia autora wiersza "Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny".Z wszystkich miejsc na świecie poeta - emigrant kieruje się w stronę ojczyzny ,tak jak i ci, którzy uciekli z pożogi wojennej, ale wszędzie czują się obco.K.Wierzjński stał się najbardziej znanym poetą wojennej i powojennej emigracji polskiej.Ukazał rozdarcie wewnętrzne kogoś, kto pamięta szczęśliwą przeszłość, a jednocześnie przeżywa smutek z powodu oddalenia od bliskich osób i stron.Przyjacielem K.Wierzyńskiego był Jan Lechoń, który przebył podobną pielgrzymią drogę i także nigdy nie wrócił do kraju.W jego twórczości przeważają utwory patriotyczne, wygnańcze - wyrażające pamięć o ojczyźnie i tęsknotę do niej, smutne rozmyślania o złym losie uchodźców.W wierszu "Aria z kurantem" pisze, że wszyscy wokół są obcy i każdy gdzieś się śpieszy.Tak jak innym tułaczom, również towarzyszy jemu poczucie obcości i osamotnienia.Twórcą, który przeżył dwie wojny i dwie emigracje był Czesław Miłosz.Dlatego motyw pielgrzyma - wygnańca nieustannie wraca w całej twórczości poety, a zapoczątkowany został już w 1937 roku wierszem pt."W mojej ojczyźnie" proroczo przewidującym wygnańczy los.Jego ojczyzną była Litwa, Wilno, które musiał opuścić.Potem już zmieniał miasta i kraje: Warszawa, Nowy Jork, znowu Warszawa, Paryż i Berkeley.Ojczyzną poety stała się "rodzinna Europa" i mowa polska.Podmiot liryczny wiersza to poeta - emigrant.Początkowa apostrofa - "Moja wierna mowo" - wyraża wierność, a dalej przywołanie kilku szczegółów: brzozy, konika polnego, gila, tworzy obraz owej wiernej służby poetyckiej.Głęboko tragiczne wyznanie "zmarnowałem życie" odzwierciedla dramat poety - emigranta, który w nowym miejscu życia pozbawiony jest czytelników.Gorycz samotności nie wynika tylko z braku odzewu czytelników w dalekiej Kalifornii, ale źródłem jej jest panujący w kraju system polityczny.Wiersz ten przedstawia wierność mowy i poety.Mowa bowiem zapewniła bezdomnemu ojczyznę, dom rodzinny, poeta zaś służył jej mówiąc prawdę.Chcąc mówić prawdę, skazał się na emigrację.Na podstawie wybranych przykładów można stwierdzić, że emigracja nieustannie towarzyszyła polskiej literaturze.Niekorzystny splot wydarzeń politycznych od dwustu lat zmuszały Polaków do wyjazdów z kraju.Ważnym osiągnięciem piśmiennictwa emigracyjnego było zachowanie świadomości narodowej, obrona sprawy polskiej w świecie.Bardzo często twórcy sami skazywali się na tułactwo.Nie godząc się na uległość, przemoc, istnienie terroru, kłamstwo i obłudę, ratowali swoją niezależność, ale równocześnie wybierali trudny los samotności, tragiczne wyobcowanie i emigracyjną nostalgię
[ Pobierz całość w formacie PDF ]