[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stajemy przed najbardziej fundamentalnym pytaniem dotyczącym grup: jakie sąefekty jedynie fizycznej obecności innych osób?grupa niespołeczna: grupa, w której dwie osoby lub więcej osób znajduje się w tymsamym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sobą (np.kibice nameczu)Chociaż rezultaty wpływu grup niespołecznych na pojedynczego człowieka sąinteresujące, to zazwyczaj myśląc o grupach, uznajemy je za coś więcej niż zbiórprzypadkowych osób, którym przytrafiło się przebywać w tej samej przestrzeni.Myślimy wówczas o ludziach, którzy zgromadzili się dla realizacji jakiegośwspólnego celu, tak jak doradcy Kennedy'ego wspólnie pracujący nadsformułowaniem określonej decyzji związanej z polityką zagraniczną; obywatelespotykający się, aby rozwiązać określony problem społeczny; lub ludzie, którzyprzybyli na spotkanie towarzyskie, aby się na nim zabawić.Dwie właściwościodróżniają takie zbiorowości, ad grup niespołecanych.: a) ludzie ci współdziałają zesobą; b) są wzajemnie od siebie uzależnieni w tym sensie, że zaspokojenie potrzeb irealizacja celów skłania ich do wzajemnego zaufania i wpływania na postępowaniewobec siebie (Lewin, 1948).Kiedy dwie osoby lub więcej osób będą spełniały tewarunki, wówczas powiemy, że są one grupą społeczną.Zadaniem grup społecznychjest działanie na rzecz wspólnego dobra na przykład poprzez podejmowanedecyzje.Czy zawsze decyzje podejmowane w grupie będą lepsze od decyzjipodjętych przez jednostki? Dlaczego doradcy prezydenta Kennedy'ego popełnili tylebłędów, decydując o inwazji na Kubę, lecz jednocześnie znalezli wspaniałerozwiązanie w kwestii kubańskich pocisków? Pytania te dotyczą problemuwspółdziałania ludzi posiadających wspólny cel.Czasem jednak mamy do czynieniatakże z sytuacjami, gdy członkowie grupy mają odmienne cele, co może prowadzićdo wzajemnych konfliktów.W końcowej części tego rozdziału zobaczymy, jakdochodzi do rozwoju konfliktów między jednostkami, a także grupami oraz jak można je redukować.grupa społeczna: grupa, w której dwie lub więcej osób wpółdziąlą ze sobą orazwspółzależy od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musina sobie polegaćGrupy niespołeczne: skutki fizycznej obecności innychCzy będziesz zachowywał się inaczej w obecności innych? Sama ich fizycznaobecność może wywoływać wiele interesujących efektów uwidaczniających się wnaszym zachowaniu.Przyjrzyjmy się, jak grupa wpływa na twoje zachowanie wznanej ci sytuacji zdawania egzaminu pisemnego.facylitacja społeczna: napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwościoceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań,lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszychJuż sann kontakt społeczny [.] powoduje pobudzenie zwierzęcego ducha, cozwiększa efektywność każdego robotnika. Karol Marks (1818-1883)Facylitacja społeczna: kiedy obecność innych mobilizuje nasNadszedł czas egzaminu z psychologii.Poświęciłeś dużo czasu na naukę i czujesz, żejesteś dobrze przygotowany.Po wejściu do sali egzaminacyjnej zauważyłeś duży tłok.Sala jest mała, a zdających wielu.Wciskasz się do ławki, napierając na kolegów.Zjawia się profesor i oznajmia, że chętni mogą przejść do innej sali, w której będziewygodniej pisać egzamin.Co powinieneś zrobić? Odpowiedz ma związek zfacylitacja społeczną, czyli wpływem fizycznej obecności innych osób na poziomdziałania jednostek (Geen, 1989; Harkins, Szymanski, 1987; Zajonc, 1965).Fizycznaobecność innych osób może oznaczać albo wykonywanie zadania takiego samego,jakie wykonują inni, albo wykonywanie zadania samemu, podczas gdy inni tworząwidownię obserwują ciebie, sami nic nie robiąc.W obu sytuacjach niewspółpracujesz z nikim inne osoby jedynie przebywają w tym samympomieszczeniu co ty, tworząc grupę niespołeczną.Czy obecność innych ma dla ciebiejakieś znaczenie? Czy składając egzamin w zatłoczonej sali, będziesz zdenerwowanyi będziesz miał kłopoty z przypomnieniem sobie materiału, którego się nauczyłeś? Amoże obecność kolegów zmobilizuje cię do lepszej pracy w porównaniu z sytuacjązdawania egzaminu w samotności? Chcąc rozwiązać ten problem, spróbujmypomyśleć o insektach.Możecie wierzyć albo nie, jednak klasyczne badania nadkaraluchami sugerują odpowiedz na pytanie, jak należy zdawać egzamin zpsychologii.Robert Zajonc wraz ze współpracownikami (1969) zbudował urządzenie,które miało pomóc w rozwiązaniu kwestii wpływu dużej liczby karaluchów na ichzachowanie.Badacze umieścili silne zródło światła, które jest dla nich szkodliwymbodzcem, w jednym końcu pokonywanej przez nie trasy i dokonywali pomiaruszybkości ich ucieczki do drugiego, zaciemnionego końca trasy (patrz ryć.9.1).Postawiono pytanie, czy karaluchy wykonają to proste zadanie szybciej, gdy są same,czy gdy jest ich więcej? Możesz zapytać, jak udało się badaczom skłonić insekty, abywystąpiły w roli widzów.W tym celu karaluchy zostały umieszczone w przejrzystym,plastikowym pudełku bezpośrednio obok trasy ucieczki.Teraz nie miały już innegowyjścia i musiały obserwować działania pojedynczych uciekinierów (patrz ryć.9.1). Okazało się, że karaluchy wykonywały zadanie szybciej w obecności innych niż gdybyły same; ich zachowanie uległo wzmocnieniu (poprawiło się) tylko dziękiobecności innych karaluchów.Jednak biorąc pod uwagę badania nad karaluchami, zawcześnie na udzielenie rady, jak powinieneś zdawać egzamin z psychologii.Przeprowadzono setki badań nad zagadnieniem facylitacji społecznej, wykorzystującw nich nie tylko ludzi, ale również niektóre gatunki zwierząt, jak mrówki i ptaki.Rezultaty tych eksperymentów okazały się zaskakująco zbieżne.Wynika z nich, żezawsze, gdy zadanie było stosunkowo proste jak przy ucieczce karaluchów przedświatłem fizyczna obecność innych wzmacnia działanie.Przykładowo, w jednym zpierwszych eksperymentów z psychologii społecznej N.T.prosił dzieci o poruszenieżyłki od wędki, dmuchając na nią w obecności innych dzieci lub bez ichuczestnictwa.Zadanie wykonywano szybciej w obecności kolegów niż wówczas,kiedy dzieci były same.Aatwe i trudne zadania.Zanim dojdziemy do odpowiedzi, czy powinieneś zostać izdawać egzamin w zatłoczonej sali, należy omówić jeszcze inne badanie.Jakpamiętasz, mówiliśmy, że obecność innych ułatwia zadanie przy prostych, dobrzewyuczonych czynnościach.Ucieczka przed światłem to drobiazg dla karaluchów, admuchanie na żyłkę nie sprawia większej trudności dzieciom.Co jednak się stanie,kiedy postawimy przed ludzmi trudne zadanie, które będą musieli wykonać wobecności innych osób? W celu znalezienia odpowiedzi na to pytanie utrudnionozadanie w eksperymencie z karaluchami
[ Pobierz całość w formacie PDF ]