[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.c/.błąd co do tożsamości przedmiotu czynności (error in corpore) - strony myliły się co do przedmiotu transakcji - czynność nieważna.d/.błąd co do istotnych właściwości przedmiotu czynności (error in substantia) - miał miejsce gdy przedmiot nabyty nie miał cech tego który nabywca chciał nabyć (np.woda zamiast wina :)) - do sprawy podchodzono indywidualnie.e/.błąd co do jakości przedmiotu czynności (error in qualitate) - przedmiot nabyty był przedmiotem który nabywca chciał nabyć, lecz posiadał niższą jakość - czynność była ważna.Błąd co do stanu prawa (nieznajomość prawa) chroniła jedynie wieśniaków, małoletnich, kobiety i żołnierzy.lWłasność bonitarna - pojęcie.lWłasność bonitarna, nazywana także pretorską powstawała wskutek przeniesienia własności res mancipi przy użyciu tradycji.Własność kwirytarna (obejmująca ruchomości i grunty italskie), wynikająca z prawa cywilnego, pozostawała wtedy przy pozbywcy, jednak gdyby chciał on dochodzić swego prawa, pretor udzielał nabywcy ekscepcji procesowej exceptio rei venditae et traditae ("zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej").Później właściciel bonitarny uzyskał powództwo actio Publiciana dla ochrony swoich praw w razie utraty rzeczy, było ono skuteczne erga omnes.Własność bonitarna stawała się kwirytarną na skutek zasiedzenia, miała ona na celu usprawnienie handlu: wystarczyło przejąć wszystkie kupione rzeczy przy użyciu tradycji, nie tracąc czasu na mancypację każdej z nich.lCesja - pojęcie i rozwój historyczny.lCesja polegała na przeniesieniu wierzytelności przez wierzyciela (cedenta) na osobę trzecią (cesjonariusza).Nie wymagała ona, rzecz jasna zgody dłużnika.Cedent odpowiadał wobec cesjonariusza tylko za istnienie wierzytelności, nigdy za jej ściągalność.Umowa ta prowadziła do zajęcia przez cesjonariusza miejsca cedującego w stosunkach łączących go z dłużnikiem.Dłużnik miał prawo użyć wszelkich zarzutów procesowych, jakie miał przeciw poprzedniemu wierzycielowi, natomiast cesjonariusz korzystał z wszelkich istniejących umocnień zobowiązania (np.zastawu).Cesja w tej formie powstała dopiero w prawie poklasycznym i justyniańskim, wcześniej ten sam efekt można było osiągnąć stosując nowację /patrz pyt.93 c/.lub w procesie formułkowym, ustanawiając zastępcę procesowego i upoważniając go do zatrzymania wyegzekwowanej należności dla siebie (tak zwany cognitor lub procurator in rem suam).lKontrakt najmu rzeczy - pojęcie, obowiązki stron.lKontrakt najmu rzeczy (locatio conducio rei) miała miejsce gdy wynajmujący wydawał najemcy rzecz do czasowego używania w zamian za określony czynsz.Wynajmujący odpowiadał za wady fizyczne i z tytułu ewikcji oraz ponosił koszty utrzymania rzeczy w stanie zdatnym do użytku oraz miał prawo zastawu na rzeczach wniesionych do najętego domu.Najemca miał płacić czynsz i konserwować rzecz, miał prawo do pożytków, w razie utraty rzeczy najętej mógł żądać od właściciela użycia praw ochrony własności i przywrócenia najmu.lNajem a dzierżenie.lRóżnica między najemcą a dzierżycielem jest prosta.Najemca płacił czynsz i utrzymywał rzecz, nie chcąc zatrzymać jej dla siebie, stawał się jednak właścicielem pożytków.Dzierżyciel posiadał rzecz fizycznie, lecz nie chciał zatrzymać ani jej ani pożytków.lRozwój historyczny pojęcia osoby prawnej.lSama osobę prawną stworzono w średniowieczu na podstawie spostrzeżeń iż Rzymianie uznawali nie tylko osoby fizyczne za podmioty praw o obowiązków.Za osoby prawne praw prywatnego uważano:a/.gminy (municipia, civitates) - w formie gminy zorganizowane były miasta na prawie rzymskim i latyńskim.Na ich czele stali dwaj urzędnicy - duumwirowie (duumviri), wzorowali na konsulach, zaś reprezentacja społeczeństwa była rada dekurionów, wzorowana na senacie.Osobowość prawna gmin powstała pod koniec republiki, gdy pretor przyznał im w edykcie zdolność procesową, dając tym samym dostęp do praw prywatnych i do obrotu gospodarczego.b/.stowarzyszenia (collegia, universitates) - były to zrzeszenia osób fizycznych połączonych wspólnym zawodem, sytuacją majątkową lub kultem religijnym.Aby założyć stowarzyszenie trzeba było trzech osób, aby utrzymać już istniejące - jedną.Początkowa swoboda tworzenia stowarzyszeń zastała ograniczona w czasach pryncypatu, gdzie należało uzyskać zezwolenie udzielane przez senat, a później przez cesarza.Miały one zdolność procesową i odrębność stosunków majątkowych (prawa i długi stowarzyszenia nie są prawami i długami jej członków).c/.skarb państwa (fiscus) - wykształcił się w okresie pryncypatu, była to część dochodów państwa, pozostawiona do dyspozycji cesarza.Podlegał przepisom prawa prywatnego i procesu cywilnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]