Sławomir Koper Afery i skandale Drugiej Rzeczypospolitej(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ale we wszystkich była teraz jednaka deter-minacja: za żadną cenę nie wolno dopuścić, by anarchia uliczna,rozpętana przez prawicę, wzięła górę.Byliśmy przeświadczeni,że idzie o coś więcej nawet jeszcze niż o wybór Prezydenta -oducha praw w Polsce".Trudno zresztą mówić o przestrzeganiu prawa, skoro po za-kończeniu uroczystości prezydent musiał oczekiwać, aż policja iwojsko usuną demonstrantów z Alej Ujazdowskich i umożliwiąopuszczenie gmachu parlamentu.Poważne zaniepokojenie okazywał Piłsudski.Naczelnik pań-stwa powiedział wprost, że nie może oddać władzy, kiedy bandagówniarzy zakłóca spokój, znieważa prezydenta, a rząd nic nato".Zażądał specjalnych uprawnień do spacyfikowania sytuacji,Zbrodnia w Zachęcie52czego mu odmówiono.Politycy tworzący koalicję rządową oba-wiali się wzmocnienia pozycji Piłsudskiego, nie chcąc, aby poraz kolejny okazał się mężem opatrznościowym kraju.Zapewnenie przypuszczali, że w ten sposób wydali wyrok na pierwszegoprezydenta odrodzonej Polski.Przeciwnicy Narutowicza nie ograniczali się do demonstracjiulicznych.Do prezydenta spływały dziesiątki anonimów, w nie-wybredny sposób grożących mu śmiercią. Panie Ministrze! - pisał �patriota z Wilna�.- Dosięgnie Panakara śmierci, o ile Pan natychmiast nie złoży godności Prezy-denta". Pozostaje Panu do oznaczonego terminu - sekundował mu fa-natyk ze Lwowa -już tylko 4 doby 20 godzin [.].Czas zrobićtestament.Pozdrowienia.Zawiadomienie trzecie".Podobno niektóre z anonimowych przesyłek zawierały sprosz-kowaną truciznę.Czternastego grudnia 1922 roku Piłsudski oficjalnie przekazałwładzę Narutowiczowi.Uroczystość w Belwederze przebiegaław nerwowej atmosferze, Marszałek zażądał dodatkowego pro-tokołu, chcąc się rozliczyć z posiadanej w kasie gotówki.Osta-tecznie spór załagodzono, a dostojnicy przeszli na śniadanie.TamPiłsudski wygłosił toast: Panie Prezydencie Rzeczypospolitej! Czuję się niezwykleszczęśliwy, że pierwszy w Polsce mam wysoki zaszczyt podejmo-wania w moim jeszcze domu i w otoczeniu mojej rodziny pierw-szego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.Panie Prezydencie,jako jedyny oficer polski służby czynnej, który dotąd nigdy przednikim nie stawał na baczność, staję oto na baczność przed Pol-ską, którą Ty reprezentujesz, wznosząc toast: Pierwszy PrezydentRzeczypospolitej niech żyje!".Pomimo trwających demonstracji ulicznych i ataków praso-wych Narutowicz podjął kroki pojednawcze wobec prawicy.Chociaż zamierzał być prezydentem wszystkich obywateli kraju,Polskie piekło53Prezydent Gabriel Narutowiczto uznał, że powinien powołaćrząd cieszący się poparciemnacjonalistów.Za pośrednic-twem Rataja zaprosił do udziałuw nowym gabinecie przed-stawicieli endecji, proponującstanowisko premiera LeonowiPlucińskiemu ze StronnictwaNarodowo-Demokratycznego.Jednocześnie wysłał telegramdo Paryża, do Maurycego Za-moyskiego z ofertą objęcia Mi-nisterstwa Spraw Zagranicz-nych.Obie propozycje zostałyprzyjęte.Piętnastego grudnia doszło do rozmowy kardynała Kakowskie-go z prezydentem.Wprawdzie obaj dostojnicy mieli wyznaczonespotkanie na następny dzień, to jednak w godzinach popołudnio-wych arcybiskup warszawski odwiedził prezydenta. Przyjął mnie z wielką radością pisał Kakowski do kardynałaEdmunda Dalbora dziewięć dni pózniej.- Od godziny 4.40rozmawialiśmy sam na sam o sprawach kościelnych.Okazałpełne zrozumienie, przyrzekł poparcie, zwłaszcza odnośnie doograniczeń Kościoła i konkordatu.Kiedyśmy zostali, zatrzymałmnie jeszcze kilka minut, mówił o sprawach osobistych, a po-tem poprosił o błogosławieństwo dla siebie i podjętej pracy.Ukląkł na dwa kolana, a kiedym mówił formułę: Benedicat Teetc, przeżegnał się bardzo pobożnie.Skądinąd już wiedziałem,że codziennie, wstając rano z łóżka, żegnał się znakiem krzyżaświętego.Zachowanie się prezydenta wzruszyło mnie do głębi".Zbrodnia w Zachęcie54Eligiusz NiewiadomskiOdwieczna tradycja mówiła o Polakach jako narodzie niezdol-nym do zbrodni politycznych, o Polsce jako kraju, w którym ża-den król nigdy nie stał na szafocie".Tymczasem pierwszy pre-zydent odrodzonego państwa padł ofiarą prawicowego fanatyka.Zabójstwo wstrząsnęło krajem i niewiele brakowało, aby Polskapogrążyła się w wojnie domowej. Wiadomość o tej zbrodni - wspominał Wincenty Witos - za-stała nas rozmawiających w sali klubowej.Przynieśli ją socjaliści,którzy uzbrojeni w sękate laski z posłem Wojtkiem Malinowskimna czele wpadli do klubu Związku Ludowo-Narodowego celemdoraznego wymiaru kary.Posiłkowali ich posłowie �Wyzwole-nia�.Szarpanina, przekleństwa i straszliwy harmider sprowadziłytam wielu ciekawych.Poszli też niektórzy nasi posłowie, niemieszając się do żadnej z wojujących stron.Po dłuższym czasiei trudzie zdołano walczących zapaśników rozdzielić".Sytuacja w stolicy groziła wybuchem.Wieczorem w SztabieGeneralnym zebrali się piłsudczycy: Ignacy Matuszewski, Kazi-mierz Stamirowski, Ignacy Boerner, Konrad Libicki, WładysławWłoskowicz, Henryk Floyar-Raychman.Utworzyli sztab kryzy-sowy, rozsyłając oficerów łącznikowych do Ministerstwa SprawWewnętrznych, do Komendy Policji, nawiązali kontakt z szefemwarszawskiej organizacji PPS, Rajmundem Jaworowskim (zago-rzałym zwolennikiem Marszałka).Planowano fizyczną eliminacjęliderów prawicy, upozorowaną na wybuch ludowego niezadowo-lenia.Następnego dnia porządek miało przywrócić wojsko podosobistym dowództwem Piłsudskiego.Oczywiście Marszałek nieoddałby już władzy.Na fali wzburzenia społecznego akcja mogła zakończyć się suk-cesem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

pdf; download; ebook; pobieranie; do ÂściÂągnięcia

Archiwum

Szukaj