[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Może-my rozpatrywać je na dwóch wspomnianych już płaszczyznach instytucjonalnej(która instytucja ma największy lub decydujący wpływ na działania i rozwój UE?)oraz personalnej (który z przywódców państw lub szefów unijnych instytucji manajwiększy wpływ na funkcjonowanie Unii?).Kwestia przywództwa instytucjonalnego w UE skupia się wokół czterech insty-tucji Rady Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej (KE), Parlamentu Europejskiego(PE) i Rady Europejskiej (RE).Pierwsza z wymienionych posiada największe upraw-nienia23 i ze względu na to jest głównym organem decyzyjnym Unii.W jej składwchodzą przedstawiciele szczebla ministerialnego państw członkowskich.KomisjaEuropejska jest niezależną od członków Unii, składającą się z 27 osób instytucjąwykonawczą UE, reprezentującą jej interesy jako całości24.Parlament Europejski22Ibidem, s.13.Więcej o indywidualnym, jednostkowym charakterze przywództwa politycznego zob.: Ibidem, s.13-14.23Rada UE pełni funkcje prawodawczą i budżetową, które dzieli z PE oraz funkcję wykonawcządzieloną z KE.Zob.: Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjo-nowaniu Unii Europejskiej, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2010, C 83, art.16 TUE,s.24; Oficjalny portal Unii Europejskiej, http://europa.eu/pol/inst/index_pl.htm (data dostępu:3 sierpnia 2012).24Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu& , art.17 TUE, s.25.149 GRZEGORZ STACHOWIAKwybierany jest w wyborach bezpośrednich i pełni funkcje prawodawczą, budżeto-wą, kontrolną, konsultacyjną i nominacyjną25.Rada Europejska status unijnej insty-tucji oraz wyodrębnienie i umocnienie pozycji jej przewodniczącego zyskała namocy traktatu lizbońskiego.Składa się ona z szefów państw lub rządów, jej prze-wodniczącego oraz przewodniczącego KE.W pracach RE bierze udział wysoki przed-stawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.RE nie pełni funk-cji prawodawczej, lecz nadaje niezbędne do rozwoju impulsy oraz określa kierunkii priorytety polityczne26.Mimo znaczącego wzmocnienia RE przez traktat lizboński27najważniejszą instytucją decyzyjną i prawodawczą pozostaje Rada UE28.Przywództwo personalne w UE jest trudniejsze do określenia niż instytucjonal-ne.Można wyróżnić kilku kandydatów do miana politycznego przywódcy Unii.Z punktu widzenia jej instytucji mogą za takich uchodzić przewodniczący RadyEuropejskiej, przewodniczący Komisji Europejskiej, przewodniczący ParlamentuEuropejskiego oraz szef państwa lub rządu państwa członkowskiego aktualnie spra-wującego prezydencję w Radzie UE.Poza wymienioną czwórką znaczącą rolę odgry-wają także szefowie państw lub rządów poszczególnych państw członkowskich,zwłaszcza tych największych Niemiec i Francji.Ostatnie lata to czas zmagania się w Unii Europejskiej z kryzysem finansowymstrefy euro.Okres ten doprowadził do widocznego odgrywania dominującej rolipolitycznej w UE przez kanclerz Niemiec Angelę Merkel, do niedawna w parze z pre-zydentem Francji Nicolasem Sarkozym.Dotychczas podejmowane próby rozwiąza-nia problemów strefy euro zakładały tworzenie nowych form współpracy wyłączniew ramach węższej niż cała UE grupy członków unii walutowej.W naturalny spo-sób wzrosła zatem rola przywódców największych gospodarczo państw strefy euro czyli przede wszystkim kanclerz Merkel a to pociągnęło za sobą spadek znacze-nia szefów unijnych instytucji wobec szefów państw lub rządów.Dodatkowo aktu-alny przewodniczący RE były belgijski premier Herman Van Rompuy nie posia-da znaczenia politycznego chociażby porównywalnego z tym, które mają przywódcynajwiększych unijnych państw29.Angela Merkel stoi zaś na czele najbogatszego25Ibidem, art.14 TUE, s.22-23.26Ibidem, art.15 TUE, s.23-24.27Zob.J.J.Węc, Formalne i nieformalne możliwości oddziaływania prezydencji na funkcjono-wanie Unii Europejskiej po zmianach przewidywanych w Traktacie Lizbońskim, [w:] K.Szczer-ski (red.), Prezydencja w UE.Analizy i doświadczenia, Kraków 2009, s.35-38.28Ibidem, s.45.29Przed wyborem na stanowisko przewodniczącego RE w grudniu 2009 r.Van Rompuy nie nale-żał do czołówki europejskich przywódców.Pochodzi z państwa średniej wielkości (nie deter-minuje to oczywiście ostatecznie pozycji zajmowanej przez danego polityka przykład cieszą-cego się dużym szacunkiem i mającego wysoką pozycję premiera Luksemburga i szefa Euro-grupy Jean Claude Junckera), charakteryzuje się bardziej zdolnościami organizacyjnymi i kon-cyliacyjnymi niż przywódczymi, a jako przewodniczący RE od początku spotykał się z brakiempoważania przykładowo wśród posłów do PE (przemówienie Nigela Farage'a, wiceprzewod-niczącego frakcji Europa Wolności i Demokracji, wygłoszone podczas posiedzenia PE w dniu24 lutego 2010 r.)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]