[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sielankę jako gatunek literacki wprowadził do poezji polskiej Szymon Szymonowic, a później który kontynuował w oświeceniu był Franciszek Karpiński.Szymonowic jako humansita i znawca poezji greckiej motywy większosci sielanek czerpał z Teorykryta.Polonizował je przenosząc miejsca zdarzeń w krajobraz i stosunki polskie noraz nadając postaciom rysy zaobserwowane u ludu polskiego.Niesielankowy świat sielnaki przedstawiał poeta w Żeńcach.Jest to przykład antysielanki czyli sielanki niekonwencjonalnej.Utwór ukazuje w realistyczny sposób ciężką pracę chłopów pańszczyźnianych.Pracującyh na polu dziedzica.Są oni poganiani wciąż przez Ekonoma który stosuje kary cielesne - chłopi zostają zmuszeni do pracy od świtu do zmierzchu.Ekonom nie zezwala na odpoczynek pomimo zmęczenia pracujących.Myślę ż utwór zbliża się do gatunku sielanki, przez zaastosowanie przez autora motywu pieśni ludowej, którą nuci bohatreka Pietruchna.Pieśń nieco łagodzi gniew ekonoma który zazwala na odpoczynek.W pięni Pietruchy cikawe jest zestawienie starosty i słonca, które na zasadzie kontastu uwydatnia chrakter i złe postępowanie ekonoma.Ludowość Żeńców zaznacza się przez wprowadzenie w wypowiedziach postaci języka prostego, pełnego obrazowych i dosadnych zwrotów.Ze słów Pietruchy przebija chłopsk, złośliwy humor.Z rozumu obu żniwiarek - Oluchny i pIetruchny- dowiadujemy się o szczegółach obyczajowych dotyczących wsi polskeij i panujących tu stosunków.Wartość realistyczną tych obrazów uwydatniają piękne motywy przyrody, które nie zostały pzysłonięte przez ponura rzeczywistość, widoczna w stosunkach między ludźmi.Szymonowic był bystrym obserwatorem otaczającej go rzeczywistości bolały go przejawy przemocy czlowieka wobec czlowieka.W Żencach to ludzie spojrzenia znalazło swój artystyczny wyraz.Franciszek Karpiński jest przedstawicielem sentymentalizmu w Polsce który przejawiał się w utworach lirycznych i dydatktycznych.Na jego twórczość składają się wiersz miłosne, patriotyczbe, okolicznościowe, elegie oraz sielanki.Przykładem sielanki konwencjonalnej i zarazem sentymentalnej jest utwór Laura i Filon.Wiersz ukazuje parę tytułowych bohaterów zakochanych młodych ludzi.Akcja rozgrywa się na wsi, nna tle przyrody i opowiada o cierpieniach i radości jakie niesie ze sobą miłość.Na tle sielankwoej sceneri(uśpiona wieś, księżyc) rozgrywa się scena miłosnego nieporozumienia pary pasterzy która zakonczona jest szczęśliwie.lScharakteryzuj twórczość Jana Andrzeja Morsztyna i Daniela Noborowskiego jako Przedstawiciela nuru dworskiego w polskim barokulBarok w Polsce obejmuje wiek XVII.W literaturze poslkiej baroku zaistniały dwa ważne podstawowe nurty: dworski i ziemiański.Nurt dworski rozwija się na dworach magnackich i królewskich.Reprezentuje go Jan Andrzej Morsztyn i Daniel Naborowski.Ten typ literatury uprawiny był na wzór europejski, zwłaszcza modna stała się poezja włoskiego Marina, którego naśladowali Polscy poeci.Poezja dworska miała zaskakiwać odbiorcę dowodzić dowodzić mistrzostwa autora, oraz bawić i uatrakcyjniać uczty i spotkania dworskie.Był to nurt kosmopolityczny czyli czerpiący z wzorów zachodnich i im składający umowie a niechęcią odnoszący się do rodzinnych polskich tradycji.Morsztyn to czołowy reprezentant dworskiej poezji barokowej.Był dyplomatą, a pracę literacką traktował jako zajęcie uboczne, jako rodzaj zabawy.Nie przwiązywał wagi do publikacji swych wierszy które zostały wydane dopiero w XIX wiekuw dwóch zbiorach: Lutnia i Kanikuła albo gwiazda.Poeta pisał wiersze lekkei i błyskotliwe o tematyce towarzyskiej i miłosnej.Jego kunszt poetycki był inspiroany marinizmem.Poezja Morsztyna jest zmysłowa i intelektualna.Zmysłowa poprzez odbieranie świata niemal wszystkimi zmysłami, intelektualna dzięki świecie opanowanemu warsztatowi poetyckiemu.Przykładem marinistycznym konwersji artystycznej jest sonet Do trupa.Sam tytuł wyraża chęć zaszokowania czytelnika.Rozwinięte epitety i porównania kontrastowe zastosowanie trupa i człowieka zakochanego prowadzi do wniosku że lepiej być trupem niż nieszczęśliwie zakochanym.Sonet Cuda miłości także obfituje w niezwykłe metafory i szokujace paradoksy.W eirszu zaskakuje ciąg pytań retorycznych ale też podwójne kontrasty.Motyw ognia i płaczu służy do pokazania gorącej miłości i rozterki, niepokojów zakochanego.Źródłem wszelkich cierpień podmiotu lirycznego są piękne oczy dziewczyny przed urokiem których nie sposób się obronić - nawet chłodny rozum jest bezsilny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]