[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wiele przyczyn zjawiska atrakcyjności można wyjaśnić za pomocą teorii wymiany społecznej, zgodnie z którą ludzie oceniają własne związki uczuciowe w zależności od tego, jak spostrzegają nagrody (np.pochwały) i koszty będące ich udziałem.Aby przewidywać, czy dany związek będzie kontynuowany, powinniśmy poznać poziom odniesienia ludzi w ten związek zaangażowanych (ich oczekiwania co do rezultatów tego związku) oraz porównawczy poziom odniesienia (czyli ich oczekiwania co do tego, jak udany mógłby być związek alternatywny).Istnieją jednak odstępstwa od reguł teorii wymiany społecznej.W niektórych warunkach ludzie nie cenią bowiem tych osób, które są dla nich źródłem największych nagród.Niektórzy teoretycy twierdzą, że najważniejszą determinantą uczucia satysfakcji jest poczucie równego udziału w podtrzymywaniu związku uczuciowego.Zgodnie z teorią równości bowiem jesteśmy najszczęśliwsi wówczas, gdy stosunek nagród i kar będących naszym udziałem jest w przybliżeniu równy stosunkowi nagród i kar, które otrzymuje druga osoba.W części drugiej rozdziału przeanalizowaliśmy przyczyny zjawiska atrakcyjności w długotrwałych związkach uczuciowych.Psychologowie społeczni zaproponowali kilkanaście definicji uczucia miłości.Jednym z ważniejszych rozróżnień jest podział na miłość braterską (uczucie bliskości, któremu nie towarzyszy tęskonota i pobudzenie) oraz miłość erotyczną (której właśnie towarzyszy tęsknota i pobudzenie).W trój czynnikowe j teorii miłości wyróżnia się natomiast trzy elementy miłości: uczucie, namiętność i zaangażowanie.Przyczyny rodzenia się uczucia miłości przypominają niektóre przyczyny zjawiska atrakcyjności, jednak działają w różny sposób.Teorie wymiany społecznej odnoszące się do związków uczuciowych, takie jak model inwestycyjny, zakładają, że aby przewidywać, czy dwie osoby łączyć będzie związek uczuciowy przez dłuższy czas, należy poznać zarówno wielkość inwestycji każdej z osób, jak też ich poziom odniesienia oraz porównawczy poziom odniesienia.Także pojęcie równego poziomu nagród i kosztów jest różne w związkach krótko- i długotrwałych.Związki krótkotrwałe są bowiem najczęściej relacjami wymiany, w których ludzie przykładają dużą wagę do równego rozkładania się zysków i kosztów.Natomiast związki długotrwałe są zazwyczaj relacjami darowizny, w których ludzie są mniej skoncentrowani na tym, co kto wnosi, a bardziej na pomaganiu partnerowi, jeżeli tego potrzebuje.Teoria stylów przywiązania zaś odwołuje się do przeszłości, a dokładniej do pierwszych naszych relacji z rodzicami jako istotnych determinant jakości naszych związków interpersonalnych w dorosłym życiu.Niemowlęta można podzielić na trzy grupy w zależności od więzi, jakie tworzą się z pierwszymi opiekunami: czujące się bezpiecznie, unikające kontaktów oraz lękowo-am-biwalentne.Istnieje wiele dowodów, że ludzie, którzy będąc dziećmi, nawiązywali pozytywne, oparte na poczuciu bezpieczeństwa więzi z opiekunami, wchodzili w bliższe i bardziej satysfakcjonujące związki uczuciowe z innymi osobami niż ludzie charakteryzowani przez pozostałe style przywiązywania się.Zazdrość w związkach uczuciowych pojawia się wówczas, kiedy ludzie czują się zagrożeni utratą ukochanej osoby.Najczęściej będą oni zazdrośni, gdy zagrożone zostanie to pole, które jest najważniejsze dla ich pozytywnej samooceny.Jakie oznacza to konkretne zachowania,-zależy od danej kultury.Gdy związek uczuciowy się rozpada, proces rozchodzenia się partnerów jest wieloetapowy.Silnym determinantem tego, jak dc osoba poradzi sobie z faktem rozstania się z partnert jest rola, jaką odegrała ona w podjęciu decyzji o żaki czeniu związku.Zachowania i reakcje, jakie ludzie w sytuacji przejawiają, zależą od tego, czy przypadła rola porzucających, porzucanych czy rozstających się.ROZDZIAŁ XIZachowanie prospołeczne - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie.Socjobiologia - perspektywa w ramach które zjawiska społeczne tłumaczy się, stosując prawa teorii ewolucji.Dobór krewniaczy - koncepcja zgodnie z którą zachowania jednostki mające na celu ochronę życia spokrewnionych z nią osób są utrwalane poprzez mechanizm naturalnej selekcji.Norma wzajemności - założenie że inni będą nas traktować w ten sam sposób w jaki my ich traktujemy.Teoria wymiany społecznej - przekonanie w którym przyjmuje się, że dwie zasady; zasada maksymalizacji zysków i zasada minimalizacji kosztów najlepiej wyjaśniają społeczne relacje.Altruizm - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z pominięciem własnego interesu.Empatia - zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odbierania w podobny sposób zachodzących wydarzeń oraz odczuwania podobnych emocji (radości i smutki ).Hipoteza empatii - altruizmu - przekonanie , zgodnie z którym empatia odczuwana względem drugiej osoby skłania do udzielenia jej pomocy bez względu na konsekwencje podjętych działań.Osobowość altruistyczna - osobowość , którą charakteryzuje tendencja do udzielania pomocy innym osobom.Hipoteza redukcji negatywnego stanu emocjonalnego - przekonanie , iż ludzie angażują się w pomoc dla innych , aby pozbyć się własnego uczucia smutku i przygnębienia.Hipoteza przeładowania urbanistycznego - przekonanie , że mieszkańcy miast broniąc się przed nadmiarem stymulacji , jakich dostarcza im miejskie życie , wykazują tendencję do zamykania się w sobie i unikania kontaktów z innymi osobami.Efekt widza - zależność polegająca na tym , że im więcej jest świadków nagłego wypadku , tym mniejsza istnieje szansa , że którykolwiek z nich podejmie interwencję.Kumulacja ignorancji - polega na tym , że świadkowie nagłego wypadku wzajemnie obserwując swoją obojętność , interpretują zdarzenie jako niegroźne i nie wymagające interwencji.Rozproszenie odpowiedzialności - polega na tym , że wraz ze wzrostem liczby przygodnych świadków zmniejsza się poczucie odpowiedzialności za rozwój wypadków.11.Rozpoczęliśmy od omówienia trzech głównych koncepcji zachowania prospołecznego.Socjobiologia traktuje okazywanie pomocy jako instynktowną reakcję sprzyjania jednostkom podobnym do nas pod względem genetycznym (dobór krewniaczy).Jej przedstawiciele stwierdzają również, że w toku rozwoju wypracowaliśmy normę wzajemności, zgodnie z którą przychodzenie drugiej osobie z pomocą stanowi pewną gwarancję zwrotnego otrzymania pomocy w chwili, gdy sami będziemy jej potrzebować.Teoria wymiany społecznej sprowadza zachowania pn> społeczne do bilansu kosztów i zysków; interes własny decyduje o udzieleniu pomocy — angażujemy się w pomoc w sytuacji, gdy zyski z nią związane przewyższają ewentualne straty
[ Pobierz całość w formacie PDF ]