[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.RytuaÅ‚y: indywidualne lub zbiorowe sposoby dziaÅ‚ania, sformalizowane i prze-biegajÄ…ce wedÅ‚ug dokÅ‚adnie okreÅ›lonego scenariusza, do którego muszÄ… dostoso-wać siÄ™ wszyscy uczestnicy.Ryzyko: kategoria pojÄ™ciowa wyeksponowana i eksploatowana w pracy U.Beckado sformuÅ‚owania tezy, że współczesne zagrożenia cywilizacyjne (zwiÄ…zane z po-jawieniem siÄ™ problemów globalnych) generujÄ… poszukiwanie antidotum , a ichzastosowanie generuje nowe zagrożenia w postaci skutków ubocznych, trudnychdo przewidzenia i oszacowania.Z tego powodu Beck mówi o Å›wiecie współczes-nym jako Å›wiecie ryzyka.Schematy poznawcze: konstrukt teoretyczny psychologii kognitywnej, sÅ‚użącyopisowi oraz wyjaÅ›nianiu zwiÄ…zków pomiÄ™dzy tym, jak ludzie siebie i Å›wiat spo-strzegajÄ… myÅ›lÄ… dziaÅ‚ajÄ….Scholaryzacja: powszechność ksztaÅ‚cenia, mierzona wskaznikiem sprawnoÅ›ciksztaÅ‚cenia (procent koÅ„czÄ…cych poszczególnych szczeble ksztaÅ‚cenia).Scjentyzm: pojÄ™cie scjentyzmu do dyskursu filozoficzno-naukowego wprowa-dziÅ‚ Ch.Renouvier.W definicji sÅ‚ownikowej (Å‚ac.scientia nauka) jest to nazwa:1) postawy myÅ›lowej i Å›wiatopoglÄ…dowej; 2) programu spoÅ‚eczno-filozoficznego;3) stanowiska filozoficznego, 4) podejÅ›cia metodologicznego.W każdym z tychprzypadków przypisuje siÄ™ poznaniu naukowemu (zwÅ‚.przyrodniczemu) wyróż-nione miejsce w kulturze, spoÅ‚eczeÅ„stwie i filozofii.Habermas bardzo lapidarniescjentyzmem nazwaÅ‚ wiarÄ™ nauki w samÄ… siebie.Najogólniej scjentyzmem zaS.Amsterdamskim można uznać zespół tez dotyczÄ…cych spoÅ‚ecznej wartoÅ›cinauki i metody naukowej.Selekcje szkolne: ogół procesów, które powodujÄ… zróżnicowanie dróg szkolnychi szans ksztaÅ‚cenia dzieci i mÅ‚odzieży na różnych szczeblach systemu oÅ›wiaty.T.Hejnicka-BezwiÅ„ska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, © by WAiP 2008SÅ‚ownik kategorii pojÄ™ciowych506Socjalizacja: proces wrastania jednostki w grupÄ™ spoÅ‚ecznÄ… (grupy spoÅ‚eczne),dziÄ™ki któremu jednostka wdraża siÄ™ do sposobu życia swojej grupy spoÅ‚ecznej,czyli okreÅ›lonej kultury (na zasadzie akceptacji i przyjÄ™cia lub oporu i odrzucenia).Proces socjalizacji wspomaga proces uzyskania poczucia wÅ‚asnej tożsamoÅ›ci.Socjologia nauki: przedmiotem badaÅ„ czyni naukÄ™ jako instytucjÄ™ spoÅ‚ecznÄ…jako zbiór zjawisk spoÅ‚ecznych zwiÄ…zanych z uprawianiem nauki, analizujÄ…cksztaÅ‚t instytucji naukowych i dydaktycznych, spoÅ‚eczne role uczonych, normyuprawiania nauki, funkcjonowania szkół naukowych i autorytetów w nauce, kon-fliktów w Å›rodowiskach naukowych.Socjologia przekonaÅ„: zajmuje siÄ™ badaniem Å›wiadomoÅ›ci spoÅ‚ecznej i poszcze-gólnych jej form (wiedzy potocznej, jÄ™zyka, mitu, magii, religii, ideologii, moral-noÅ›ci, prawa, sztuki i nauki), bada także wiążące siÄ™ z tymi formami wyspecja-lizowane instytucje spoÅ‚eczne: uniwersytety, koÅ›cioÅ‚y, biblioteki, wydawnictwa,archiwa, radio lub telewizjÄ™, w których okreÅ›lone fragmenty wiedzy siÄ™ przecho-wuje, kultywuje, rozwija i rozpowszechnia.Socjologia wiedzy: zajmuje siÄ™ dziaÅ‚aniami i strukturami, które stwarzajÄ… wa-runki, by okreÅ›leni ludzie zapoznawali siÄ™ z okreÅ›lonymi elementami systemówwiedzy i byli skÅ‚onni je rozwijać oraz rozpowszechniać lub wrÄ™cz przeciwnie zahamować ich rozwój lub je utajniać.Socjologia wiedzy jest wiÄ™c socjologiÄ…wiedzy ludzi wykorzystanej przez nich w peÅ‚nieniu różnych ról spoÅ‚ecznychw okreÅ›lonym miejscu i czasie historycznym.Socjologizm (antypsychologizm A.Comte a): oparty na pozytywistycznymprzekonaniu, że rolÄ… nauki jest wytwarzanie wiedzy pozytywnej.Socjologiajako nauka najbardziej ogólna z nauk humanistycznych, badajÄ…c tzw. fakty spo-Å‚eczne , jest w stanie tworzyć prawa, które bÄ™dÄ… mogÅ‚y być stosowane przez innenauki praktyczne.Socrealizm: 1) doktryna komunistyczna (wszelka sztuka miaÅ‚a sÅ‚użyć pozytyw-nemu programowi ofensywy ideologicznej , którym byÅ‚o uksztaÅ‚towanie NO-WEGO CZAOWIEKA); 2) praktyka komunistyczna powstaÅ‚a w ZSRR w latach30., zostaÅ‚a narzucona w obozie paÅ„stw socjalistycznych po roku 1944, w którejwytwory socrealizmu byÅ‚y najważniejszym narzÄ™dziem indoktrynacji w ofensy-wie ideologicznej.T.Hejnicka-BezwiÅ„ska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, © by WAiP 2008SÅ‚ownik kategorii pojÄ™ciowych507SpoÅ‚eczeÅ„stwo: kategoria filozoficzna stosowana dla okreÅ›lenia tych obszarówi form życia spoÅ‚ecznego, które istniejÄ… poza formami zorganizowanymi przezpaÅ„stwo (instytucje i organizacje paÅ„stwa).Jako kategoria socjologiczna stoso-wana jest do oznaczenia systemu ustrukturowanych relacji spoÅ‚ecznych.SpoÅ‚eczeÅ„stwo masowe: spoÅ‚eczeÅ„stwo biernych odbiorców, charakteryzujÄ…cesiÄ™: amorficznoÅ›ciÄ…, rozkÅ‚adem wiÄ™zi miÄ™dzyludzkich, zanikiem wartoÅ›ci wyż-szych, brakiem zakorzenienia w tradycji, materializmem, konformizmem, zani-kiem indywidualnoÅ›ci, podatnoÅ›ciÄ… na manipulacje, uniformizacjÄ… kultury.SpoÅ‚eczeÅ„stwo nadzoru: spoÅ‚eczeÅ„stwo, którego czÅ‚onkowie sÄ… systematyczniekontrolowani, a ich czynnoÅ›ci precyzyjnie rejestrowane i dokumentowane.SpoÅ‚eczeÅ„stwo nowoczesne (tradycyjne): przeciwstawiane spoÅ‚eczeÅ„stwu po-nowoczesnemu.K.Kumar wyróżniÅ‚ nastÄ™pujÄ…ce zasady respektowane w tym ty-pie spoÅ‚eczeÅ„stwa: 1) indywidualizmu, 2) dyferencjacji, 3) racjonalnoÅ›ci, 4) ekono-mizmu, 5) ekspansywnoÅ›ci.SpoÅ‚eczeÅ„stwo obywatelskie: akcentujÄ…ce podmiotowość jednostki w obrÄ™biespoÅ‚eczeÅ„stwa.PrzeciwieÅ„stwem jest spoÅ‚eczeÅ„stwo totalitarne.Idea spoÅ‚e-czeÅ„stwa obywatelskiego ma dÅ‚ugÄ… i bogatÄ… tradycjÄ™, a powróciÅ‚a do nauk spo-Å‚ecznych pod koniec XX wieku.Gdy akcentujÄ™ powrót tej idei, to myÅ›lÄ™ głównieo opozycji demokratycznej w krajach Europy Zrodkowo-Wschodniej, która jakmówi D.Pietrzyk-Reeves terminem tym okreÅ›laÅ‚a samoorganizujÄ…ce siÄ™ grupyspoÅ‚eczne i instytucje powstajÄ…ce niezależnie od paÅ„stwa, majÄ…ce na celu odbu-dowanie autonomicznej przestrzeni spoÅ‚ecznej w komunistycznym paÅ„stwie.SpoÅ‚eczeÅ„stwo otwarte: wedÅ‚ug definicji K.Poppera jest ono przeciwstawiane spoÅ‚eczeÅ„stwu zamkniÄ™temu.Najogólniej oznacza spoÅ‚eczeÅ„stwo liberalno--demokratyczne, cechuje siÄ™ kulturowym oczekiwaniem (akceptacjÄ… i promowa-niem) awansu jednostkowego i grupowego, pluralizmem ideologicznym i aksjo-logicznym oraz globalizmem ekonomicznym.SpoÅ‚eczeÅ„stwo plemienne: przeciwieÅ„stwo spoÅ‚eczeÅ„stwa industrialnego.Cechuje je ograniczony w czasie i przestrzeni zakres powiÄ…zaÅ„ politycznych,spoÅ‚ecznych, ekonomicznych i kulturowych (etnocentryzm) oraz nikÅ‚y stopieÅ„zróżnicowania i specjalizacji.Te cechy powodujÄ… dość dużą integracjÄ™ i odpor-ność na zmiany.T.Hejnicka-BezwiÅ„ska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, © by WAiP 2008SÅ‚ownik kategorii pojÄ™ciowych508SpoÅ‚eczeÅ„stwo poprzemysÅ‚owe (postindustrialne): pojÄ™cie spopularyzowanew latach 60.przez D.Bella i A
[ Pobierz całość w formacie PDF ]