[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zanim przedstawimy reguły poprawnego sylogizmu, konieczne będzie wprowadzanienowego pojęcia mianowicie tak zwanego terminu rozłożonego w zdaniu kategorycznym.Otóż, jeżeli zdanie udziela nam informacji o całym zakresie jakieś nazwy (czyli o jejwszystkich desygnatach), to nazwa ta jest właśnie terminem rozłożonym w tym zdaniu.W zdaniu każde S jest P mowa jest o wszystkich S, a zatem to właśnie S jest w nimterminem rozłożonym.Zdanie żadne S nie jest P informuje nas, że ani jeden desygnat nazwyS nie jest desygnatem nazwy P, ani też żaden desygnat P nie jest desygnatem S a więc104 stwierdza fakt dotyczący całych zakresów obu tych nazw.W zdaniu S e P rozłożone są zatemoba terminy.W zdaniu niektóre S są P mowa jest o tylko niektórych S, które są niektórymi P w zdaniu tym żaden z terminów nie jest więc rozłożony.Zdanie niektóre S nie są Pstwierdza, że niektórych desygnatów nazwy S nie ma w całym zakresie nazwy P, a więcrozłożony jest tu termin P.W skrócie:S a P rozłożony termin SS e P rozłożone obydwa terminy S oraz PS i P żaden termin nie jest rozłożonyS o P rozłożony termin P.Do sprawdzania sylogizmów metodą pięciu reguł trzeba też pamiętać, które zdania sąogólne (S a P oraz S e P), a które szczegółowe (S i P oraz S o P), które są twierdzące (S a Poraz S i P), a które przeczące (S e P oraz S o P), a także to, że M nazywany jest terminemśrednim sylogizmu.DO ZAPAMITANIA:A oto pięć reguł jakie musi spełniać poprawny sylogizm:1.Termin średni musi być przynajmniej w jednej przesłance rozłożony.2.Przynajmniej jedna przesłanka musi być zdaniem twierdzącym.3.Jeśli jedna z przesłanek jest zdaniem przeczącym, to i wniosek musi byćzdaniem przeczącym.4.Jeśli obie przesłanki są zdaniami twierdzącymi, to i wniosek musi być twierdzący.5.Jeśli jakiś termin ma być rozłożony we wniosku, to musi być i rozłożony wprzesłance.Sprawdzenie poprawności sylogizmu według powyższych reguł jest bardzo proste: jeżelichoć jeden z wymienionych w nich warunków został złamany, sylogizm należy odrzucić jakobłędny; w przeciwnym wypadku jest on poprawny.105 2.3.2.PRAKTYKA: ZASTOSOWANI METODY 5 REGUA.Zbadamy przy pomocy omawianej metody kilka sylogizmów sprawdzonych już poprzezdiagramy Venna.Nie będziemy przy tym przytaczać całej treści przesłanek i wniosku, ajedynie odpowiednią regułę.Przykład:Sprawdzimy poprawność sylogizmu badanego już wyżej przy pomocy diagramówVenna: %7ładen mędrzec nie jest fanatykiem jednej idei.Niektórzy uczeni są fanatykami jednejidei.Zatem niektórzy uczeni nie są mędrcami.Reguła na której opiera się ten sylogizmprzedstawia się następująco:P e MS i M S o P1 warunek jest spełniony, ponieważ termin M jest rozłożony w pierwszej przesłance;2 warunek jest spełniony, ponieważ druga przesłanka jest zdaniem twierdzącym;3 warunek jest spełniony pierwsza przesłanka i wniosek są zdaniami przeczącymi;4 warunek nie ma zastosowania do badanego sylogizmu, ponieważ mówi on, co powinnonastąpić, gdyby obie przesłanki były twierdzące.Jako że jedna przesłanka jest zdaniemprzeczącym, złamanie czwartej reguły jest w przypadku powyższego sylogizmu niemożliwe;5 warunek jest spełniony.We wniosku rozłożony jest termin P, a równocześnie jest onrozłożony w pierwszej przesłance.Ponieważ żaden z warunków nie został złamany, sylogizm należy uznać za poprawny.Przykład:Zbadamy poprawność innego rozpatrywanego już sylogizmu: Niektórzy politycy sąnacjonalistami.Każdy nacjonalista jest ograniczony.Zatem niektórzy politycy są ograniczeni.S i MM a P S i P1 warunek jest spełniony termin M jest rozłożony w drugiej przesłance;2 warunek jest spełniony obie przesłanki są twierdzące;3 warunek nie ma zastosowania do badanego przykładu, a więc nie mógł zostaćzłamany;106 4 warunek jest spełniony obie przesłanki są twierdzące i wniosek także;5 warunek nie ma zastosowania, ponieważ w badanym sylogizmie żaden termin nie jestrozłożony we wniosku.Ponieważ żaden warunek nie został złamany, sylogizm jest poprawny.Przykład:Zbadamy poprawność kolejnego rozpatrywanego wcześniej sylogizmu: Niektórzywykładowcy są dobrymi fachowcami.Każdy dobry fachowiec dużo zarabia.Zatem każdywykładowca dużo zarabia.S i MM a P S a PWarunki 1, 2, 3 i 4 są spełnione (przy czym warunek 3 dzięki temu, że nie ma onbezpośredniego zastosowania).W powyższym sylogizmie złamana została jednakże piątareguła termin S pomimo tego, że jest rozłożony we wniosku, nie jest rozłożony wprzesłance.Ponieważ jeden z warunków nie został spełniony, sylogizm należy uznać zaniepoprawny.Przykład:Na koniec sprawdzimy poprawność sylogizmu: Każdy milioner jest bogaty.Niektórzybogaci ludzie nie są szczęśliwi.Zatem niektórzy milionerzy nie są szczęśliwi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]