[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.2.Powiadasz: To tylko w człowieku dusza zmysłowa jest niezniszczalnąOdpowiadam słowami Arystotelesa: Zniszczalne od niezniszczalnego różni się co dorodzaju 2.Otóż dusza zmysłowa konia, lwa i innych zwierząt nierozumnych jestzniszczalną.Jeżeli więc w człowieku jest niezniszczalną, to nie jest tego sam egorodzaju co dusza zmysłowa zwierząt nierozumnych.A wiadomo, zwierzę jest to ton coma duszę zmysłową.A więc zwierzę nie jest jednym wspólnym rodzajemobejmującym człowieka i inne zwierzęta; a to jest nie do przyjęcia.3.Według Filozofa3 embrion najpierw jest zwierzęciem, a potem dopieroczłowiekiem.Ale to wtedy mogłoby zachodzić, gdyby dusza zmysłowa była innej, adusza umysłowa innej istoty.Wszak zwierzę jest zwierzęciem właśnie z racji duszyzmysłowej, a człowiek jest człowiekiem z racji duszy umysłowej.A zatem wczłowieku dusza zmysłowa i umysłowa nie ma jednej istoty.4.Zdaniem Arystotelesa4 rodzaj bierzemy od materii, zaś różnicę gatunkowąod formy.[A wiadomo, człowieka określamy jako rozumne zwierzę ].Otóż różnicęgatunkową stanowiącą człowieka - a jest nią rozumne - bierzemy od duszyumysłowej; mówimy zaś o nim zwierzę dlatego, że ma ciało ożywione duszązmysłową.Zatem dusza umysłowa ma się do ciała ożywionego duszą zmysłową jak26 forma do materii.A więc dusza umysłowa nie jest istotowo tożsamą ze zmysłowąduszą w człowieku, ale zakłada ją jako podłoże materialne.Wbrew temu tak czytamy w dziele O dogmatach Kościoła: Nie twierdzimy - jak topiszą Jakub i inni autorzy syryjscy - że w jednym człowieku są dwie dusze: jednazwierzęca, ożywiająca ciało i zmieszana z krwią, druga duchowa, stojąca do usługrozumu; ale głosimy, że w człowieku jest jedna i ta sama dusza, która swojąobecnością ożywia ciało i swoim rozumem kieruje sama sobą 5.Odpowiedz: Plato tak głosił6.W jednym ciele istnieje kilka różnych dusz; różnią sięnawet przynależącymi do nich narządami, którym on przypisywał poszczególneczynności życiowe.Według niego wątroba jest siedzibą duszy czy siły wegetatywnej;serce - uczuciowej czy pożądliwej; a mózg - poznawczej.Pogląd ten - jeśli chodzi o części duszy posługujące się w swoich czynnościachnarządami cielesnymi Arystoteles7 uważa za fałszywy.Powoduje się tym, że pociętekawałki zwierzęcia żyją, i w każdym z nich znajdują się różne czynności duszy.poznanie zmysłowe i pożądanie.Zaś tego by nie było, gdyby różne ośrodki funkcjipsychicznych - i to różne istotowo były poprzydzielane różnym częściom ciała.Gdyidzie o umysłową część duszy: czy jest odłączona od pozostałych części duszypojęciowo, tj.istotowo, czy również i co do miejsca, jak się zdaje, Arystoteleszostawia sprawę w zawieszeniu8.Opinię Platona można by nawet utrzymać, gdyby się uznało, że jak to onmniema9, dusza łączy się z ciałem nie jako forma, ale jako motor.żadna bowiemniedorzeczność nie wynika z tego, że ten sam przedmiot jest poruszany przez różnemotory; zwłaszcza gdy owe różne motory poruszają różne jego części.Jeżeli jednakprzyjmujemy, że dusza łączy się z ciałem jako forma, to okazuje się zgoła niemożliwe,żeby w jednym ciele istniało kilka dusz istotowo różnych.Można to wykazać trzemadowodami:Pierwszy.Zwierzę, które by miało kilka dusz, zasadniczo (simpliciter) niebyłoby jedno.Albowiem to właśnie dzięki jednej formie - przez którą dana rzecz maistnienie10 - każda rzecz jest zasadniczo jedną; od tego samego bowiem rzecz ma to, żeistnieje i że jest jedną11; zaś to, co jest ujęte czy określone przez różne formy, nie jestzasadniczo jedno; np.człowiek biały./32/ Gdyby więc jedna forma sprawiała, żeczłowiek jest żywy, mianowicie dusza wegetatywna, a druga forma, że jestzwierzęciem, mianowicie dusza zmysłowa, a trzecia że jest człowiekiem n mianowiciedusza rozumna, to wynikało by z tego, że człowiek nie jest zasadniczo jedno.Podobnąargumentację przeprowadza Arystoteles12 przeciw Platonowi.Oto ona: Gdyby ideazwierzęcia była inną od idei dwunoga, zwierzę dwunożne nie byłoby zasadniczojedno
[ Pobierz całość w formacie PDF ]