1505 1864, HistoriaPolski 1505 1764 2

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W ciągu długich lat wojen odchodzili jednak coraz dalej od wprowadzania swych szczytnych haseł w życie.Gdy mijały rzadkie zrywy ducha obywatelskiego, ogół pogrążał się w marazmie i prywacie.Powszechna stawała się korupcja, uległość wobec możniejszych, wysługiwanie się obcym.Nigdy w Rzeczypospolitej moralność publiczna nie upadła tak nisko, jak w pierwszej połowie XVIII w.Poniesione klęski wojenne nie wstrząsnęły głębiej społecznością szlachecką.Wyniki zmagań wyrobiły w niej przekonanie o Rzeczypospolitej „nie upadającej nigdy”.Dawało to rozgrzeszenie wszelkim zwolennikom stagnacji i bezwładu.lWalka o całość RzeczypospolitejllPowstanie Chmielnickiego i ruch Kostki NapierskiegolPołowa XVII w.ujawniła, jak silne procesy rozkładowe ogarnęły Rzeczpospolitą.Pierwszym wstrząsem stało się powstanie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego.Powstanie Chmielnickiego było przede wszystkim wielkim ruchem społeczno-narodowym.Znalazła w nim ujście wielowiekowa nienawiść mas chłopskich do swych szlacheckich ciemiężycieli.Zaostrzenie poddaństwa na Ukrainie i coraz większe obciążenia chłopów stanowiły najważniejsze przyczyny przyłączenia się mas chłopskich do ruchu kozackiego.Bardzo ważną rolę odegrały także przeciwieństwa narodowościowe, fakt, że ludność ukraińska nie miała możliwości wszechstronnego rozwoju, ale była narażona na procesy polonizacyjne.Niemało zaważyło przy tym prześladowanie i ograniczanie prawosławia i narzucanie unii.Mimo tej niekorzystnej sytuacji na Ukrainie doszło w pierwszej połowie XVII w.do znacznego skonsolidowania i umocnienia elementów ruskich, i to we wszystkich warstwach społecznych.W przeciwieństwie do stanu z 1569 r.Ukraina dojrzała do samodzielnego życia politycznego przynajmniej w takich rozmiarach, jakie ówcześnie miała Litwa.W rezultacie powstanie zamieniło się w walkę narodowowyzwoleńczą, w której, obok Kozaków i mas chłopskich, szeroki udział wzięło mieszczaństwo, a także szlachta ukraińska.Bezpośrednio wybuch powstania ułatwiły przygotowania Władysława IV do wojny tureckiej.Trudno było zahamować rozpoczęte wśród Kozaków zaciągi, gdy okazało się, że sejm szlachecki nie popiera polityki dworu.Duże znaczenie miało pojawienie się wybitnego przywódcy, jakim był pisarz wojska zaporoskiego Bohdan Chmielnicki.Doznał on ciężkiej krzywdy osobistej od Daniela Czaplińskiego, urzędnika magnata Aleksandra Koniecpolskiego.Gdy nie uzyskał sprawiedliwości w Rzeczypospolitej, udał się na Sicz i pozyskał do wystąpienia przeciwko magnatom i szlachcie Kozaków, rozgoryczonych surowymi represjami z lat trzydziestych.Chmielnickiemu udało się również zapewnić pomoc Krymu, który słusznie liczył, że w ten sposób na długo uniemożliwi podjęcie akcji ofensywnych przez Rzeczpospolitą na południowym wschodzie.Krótkowzroczna i pełna błędów polityka szlacheckiej Rzeczypospolitej wobec Kozaków, a także całej ludności ruskiej miała teraz wydać fatalne owoce.W dwu bitwach, pod Żółtymi Wodami i pod Korsuniem (16 i 26 maja 1648 r.), połączone wojska kozacko-tatarskie zniszczyły całkowicie armię koronną.Wojska polskie nie zdołały zastosować skutecznej taktyki wobec przeciwników, z którymi oddzielnie dawały sobie dotąd dobrze radę.Nieudolni hetmani dostali się do niewoli, a na olbrzymie obszary Naddnieprza rozlała się szeroko fala potężniejącego ruchu społecznego.Sytuację skomplikowała śmierć Władysława IV.Znów bezkrólewie miało stać się gwałtownym wstrząsem w dziejach kraju.Nie było zgody ani co do kandydata na nowego króla, ani co do metod, które należało przeciwstawić Kozakom.Kanclerz Jerzy Ossoliński, a także najbardziej wpływowy wśród ludności ukrainnej magnat wojewoda bracławski Adam Kisiel byli zwolennikami ustępstw na rzecz Kozaków, koniecznych ich zdaniem ze względu na trudne położenie Rzeczypospolitej.Natomiast większość magnatów posiadających swe dobra na terenach objętych powstaniem, szczególnie Jeremi Wiśniowiecki, Aleksander Koniecpolski, a także hetman litewski Janusz Radziwiłł, domagała się podjęcia środków radykalnych [ Pobierz całość w formacie PDF ]

pdf; download; ebook; pobieranie; do ÂściÂągnięcia

Archiwum

Szukaj