[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W prawosÅ‚awiu ikona nie jest zwyczajnym portretem, ani dekoracjÄ…, czy też ilustracjÄ… Pisma ÅšwiÄ™tego, ale jest przestrzeniÄ… w której czÅ‚owiek przeżywa swój stosunek do Bożej rzeczywistoÅ›ci, znakiem brzemiennym w sacrum, znakiem uobecniajÄ…cym przedstawianÄ… osobÄ™, poÅ›rednikiem miÄ™dzy osobÄ… modlÄ…ca siÄ™ a przedstawianÄ….Ikona jest znakiem obecnoÅ›ci i miejscem zjawienia siÄ™ Chrystusa, Matki PrzenajÅ›wiÄ™tszej czy Å›wiÄ™tego, podczas, gdy portret jest znakiem nieobecnoÅ›ci przedstawianej osoby.Ikona przypomina prototyp, przypominajÄ…c uobecnia.Ikonografia i liturgia w tradycji prawosÅ‚awnej stanowiÄ… punkt wyjÅ›cia dla teologii.Teologia ma tu charakter wtórny w stosunku do liturgii i ikonografii.Ikona istnieje jako konkretnie okreÅ›lony obraz sÅ‚owa.KontemplujÄ…c ikonÄ™ kontempluje siÄ™ jej pierwowzór, speÅ‚nia ikona funkcjÄ™ symbolizowania.Przy czym symbol należy rozumieć jako rzeczywistość, która uczestniczy w tym, co symbolizuje.Ikona jest narzÄ™dziem oddziaÅ‚ywania obecnoÅ›ci, nie tylko przypomina, ale też i uobecnia oryginaÅ‚.Symbolizuje obecność transcendentnej osoby.Część oddawana ikonie odnosi siÄ™ do jej praobrazu, wobec czego pokÅ‚on oddawany ikonie jest w rzeczywistoÅ›ci oddawany wyobrażonej hipostazie.Ikona sÅ‚uży skupieniu i kieruje uwagÄ™ czÅ‚owieka na przedmiot modlitewnych rozważaÅ„.Praobrazem ikony jest sam Jezus Chrystus, który stanowi najwspanialszy obraz Boży nie uczyniony ludzkÄ… rÄ™kÄ….Ikony Matki Boskiej i Å›wiÄ™tych należy pojmować jako swego rodzaju funkcje ikony Chrystusa.Dopiero, gdy to siÄ™ zrozumie można mówić o czci a nawet adoracji ikon, które jako rezultat wcielenia Syna Bożego i jawnego dziaÅ‚ania Ducha ÅšwiÄ™tego sÄ… zewnÄ™trznÄ… manifestacjÄ… energii Boskich.IkonÄ™ bardzo czÄ™sto okreÅ›la siÄ™ jako „widzianÄ… EwangeliÄ™” lub „widziane sÅ‚owo Boże”.Nadanie ikonie funkcji ksiÄ™gi zawierajÄ…cej objawienie Boże tÅ‚umaczy fakt, dlaczego w prawosÅ‚awiu mówi siÄ™ o pisaniu, nie zaÅ› o malowaniu ikon.Poprzez kontemplacjÄ™ ikony Chrystusa czÅ‚owiek jednoczy siÄ™ ze Zbawicielem.Jest to szczególny sposób przyjmowania CiaÅ‚a PaÅ„skiego przede wszystkim na sposób duchowy, także i fizyczny, dziÄ™ki możliwoÅ›ci kontaktu z rzeczywistoÅ›ciÄ… nadprzyrodzonÄ….Dlatego też ikony Chrystusa i Bogurodzicy stanowiÄ… integralny element liturgii eucharystycznej.Dlatego też liturgia zawsze sprawowana jest w obecnoÅ›ci dwu ikon: Chrystusa i Bogurodzicy.W hierarchicznym porzÄ…dku ikon, ikona Bogurodzicy zajmuje pierwsze miejsce po ikonie Chrystusa.W ikonostasie po prawej stronie królewskiej bramy umieszcza siÄ™ ikonÄ™ Chrystusa nauczajÄ…cego z ksiÄ™gÄ… Ewangelii, z lewej natomiast na tym samym poziomie znajduje siÄ™ ikona Bogurodzicy z DzieciÄ…tkiem na rÄ™ku.WÅ›ród ikon Bożej Rodzicielki wyróżnić można wiele typów wyrażajÄ…cych okreÅ›lonÄ… treść teologicznÄ….Ikona, wyraz i pomoc modlitwy, jest owocem dÅ‚ugotrwaÅ‚ej kontemplacji w posÅ‚uszeÅ„stwie i czystoÅ›ci, w ciszy i w poÅ›cie.Jej symbole Å›ciÅ›le ustaliÅ‚a tradycja.Ikony Matki Bożej sÄ… czÄ™ste, a wÅ›ród nich do najpopularniejszych należą:Deesis - Matka Boża wstawiajÄ…ca siÄ™ za nami, stojÄ…ca z rÄ™kami wniesionymi ku niebu.Zajmuje ona centralne miejsce w górnej części ikonostasu.Termin Deesis tÅ‚umaczy siÄ™ jako „bÅ‚aganie” i oznacza modlitwÄ™ bÅ‚agalnÄ…, zawiera wiarÄ™ w moc wstawiennictwa Maryi i Jana Chrzciciela.Hodegetria - „WskazujÄ…ca DrogÄ™” Chrystusa.Dziewica Maryja z ikony Hodegetria trzyma na lewym ramieniu bÅ‚ogosÅ‚awiÄ…ce DzieciÄ…tko Jezus, prawÄ… rÄ™ka wskazujÄ…c na Niego jako na Zbawiciela, który jest drogÄ….Jej przesÅ‚aniem jest dogmat chrystologiczny.Eleusis - Matka Boża czule kochajÄ…ca, przedstawiana z gÅ‚owÄ… pochylonÄ… ku Synowi.Jest ikonÄ… Dziewicy, która z czuÅ‚oÅ›ciÄ… tuli do siebie DzieciÄ…tko Jezus.PÅ‚aszcz - Matka Boża wyobrażenie KoÅ›cioÅ‚a, otaczajÄ…ca swÄ… opiekÄ… wszystkie swoje dzieci.Znak - Maryja noszÄ…ca w sobie DzieciÄ…tko Boże.MÄ…drość Bożą przedstawiana jako Oranta, identyfikuje siÄ™ z osobÄ… Bogurodzicy.Ikona usytuowana jest nad absydÄ… sanktuarium w postaci fresku lub mozaiki.Istnieje wiele jeszcze innych typów ikon, przedstawiajÄ…cych różne wydarzenia z Jej życia, tajemnice w których uczestniczyÅ‚a.Z reguÅ‚y jest przedstawiana z DzieciÄ…tkiem Jezus, co w szczególny sposób wyraża tajemnicÄ™ Wcielenia.Ikona Bogurodzicy z DzieciÄ…tkiem jest opisem Bożej miÅ‚oÅ›ci i miÅ‚osierdzia.Ikona Dziewicy Maryi bez DzieciÄ…tka, jest ludzkim obrazem Ducha ÅšwiÄ™tego, chodzi tu o szczególne Jego objawienie w Jej życiu.Wskazuje na zejÅ›cie Ducha ÅšwiÄ™tego na kobietÄ™ jako element ludzkiej duchowoÅ›ci i zarazem cielesnoÅ›ci.Uznanie ikony Maryi za ikonÄ™ Ducha ÅšwiÄ™tego czyni z niej ikonÄ™ Å›ciÅ›le teologicznÄ…
[ Pobierz całość w formacie PDF ]