[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ten konwencjonalny, umowny charakter teoretycznego modelu stosowania prawa wyraża się w tym, że zarówno ilość jak i kolejność tzw.etapów stosowania prawa ma charakter względny i zależy w pierwszej kolejności od tego na jakie zagadnienia chcemy za pomocą modelu zwrócić uwagę.Można (sensownie zresztą) twierdzić, wbrew temu co podaje model, że proces stosowania prawa nie rozpoczyna się od ustalenia jaka norma obowiązuje dla rozstrzyganego przypadku lecz rozpoczyna się od stwierdzenia zaistnienia faktu prawnego.Teoretyczny model procesu stosowania prawa przy uwzględnieniu wszystkich poczynionych tutaj zastrzeżeni uwarunkowań przedstawia się następująco - stosowanie prawa można przedstawić w postaci następujących etapów:lUstalenie jaka norma obowiązuje dla rozstrzyganego przypadku.llUstalenie jej znaczenia w stopniu wystarczającym do potrzeb rozstrzygnięcia.llUznanie faktu za udowodniony na podstawie materiału dowodowego i przyjętej teorii dowodu, oraz ujęcie stanu faktycznego w terminach, czy języku stosowanej normy.llTzw.subsunkcja faktu pod normę, czyli podciągnięcie faktu uznanego za udowodniony pod stosowaną normę.llWyznaczenie konsekwencji prawnych faktu.lAd 1.) Ustalenie jaka norma obowiązuje dla rozstrzyganego przypadku zakłada:lUstalenie, że jest to norma prawa obowiązującego.llStwierdzenie jej zastosowalności do rozstrzyganego przypadku.lUstalenie, że norma prawna jest normą obowiązującą nie nastręcza większych trudności, gdy norma została ustanowiona w sposób przewidziany przez normy systemu, weszła w życie i nie została formalnie, expresis verbis, derogowana.Jednakże ustalenie to nie ma charakteru mechanicznego w przypadku derogacji dorozumiane (czyli w domyśle?) gdy uchyli się moc obowiązującą jednej ze sprzecznych norm przez posłużenie się regułami kolizyjnymi, w szczególności przez posłużenie się kryterium merytorycznym, którego użycie wymaga ustalenia stosunku lex specialis - lex generalis, co może być przedmiotem wykładni prawa.W procesie stosowania prawa organ stosujący prawo, np.sąđ przeważnie ma możliwości zastosowania jednej tylko normy prawnej, tej mianowicie, która reguluje rozstrzygany przypadek.Czasem jednak organ stosujący prawo musi dokonać wyboru spośród różnych norm prawnych nasuwających się jako alternatywa prawnej podstawy rozstrzygnięcia.Typowym tego przykładem jest tzw.zbieg przepisów w prawie karnym, kiedy to dany czyn przestępczy wypełnia znamiona przestępstw określonych w różnych przepisach prawa karnego.Ad 2.) Drugim etapem procesu stosowania prawa jest ustalenie znaczenia normy w stopniu wystarczającym dla potrzeb rozstrzygnięcia.Nasuwa się pytanie jakie znaczenie normy prawnej można uznać za wystarczające ze względu na przypadek rozstrzygnięcia.W tym znaczeniu wystarczającym dla potrzeb rozstrzygnięcia może być:lbądź tzw.bezpośrednie rozumienie normy;llbądź interpretacyjnie ustalone znaczenie normy w procesie wykładni prawa przez posłużenie się specyficznymi prawniczymi dyrektywami interpretacyjnymi.lW niektórych przypadkach organ stosujący prawo może poprzestać na bezpośrednim rozumieniu normy na podstawie znajomości reguł (dyrektyw) języka prawnego, (tu znajduje się poniższe wtrącenie) ponieważ norma prawna w tym znaczeniu nie budzi żadnych wątpliwości wobec czego nie ma wątpliwości co do tego, że rozważany przypadek jest tym właśnie, o którym mowa w hipotezie normy prawnej.(wtrącenie)Stwierdzenie to opiera się na fakcie iż każdy język z logicznego punktu widzenia jest charakteryzowany przez 3 typy reguł:lreguły wyznaczające słownictwollreguły syntaktycznellreguły sensu (koniec wtrącenia)lW wielu jednak innych sytuacjach organ stosujący prawo nie może oprzeć się na bezpośrednim rozumieniu normy, które właśnie ze względu na sytuację rozstrzygnięcia jest niejasne z różnych zresztą powodów, np.przez to, że w sformułowaniu normy występują terminy o nieostrym zakresie, czyli tzw.terminy o niewyraźnej treści.W tych wszystkich przypadkach organ stosujący prawo musi poddać normę prawną wykładni i sprecyzować jej znaczenie w oparciu o tzw.dyrektywy interpretacyjne, których podstawowe rodzaje wyznaczają trzy konteksty interpretacyjne norm, tj.:lkontekst językowyllkontekst systemowyllkontekst funkcjonalny;lDopiero sprecyzowanie znaczenia normy pozwala stwierdzić czy rozważany fakt pociąga za sobą na gruncie stosowanej normy konsekwencje pozytywne, czy przeciwnie prawo dla tych faktów wyznacza jedynie konsekwencje negatywne.Ad 3.) Trzecim etapem procesu stosowania prawa jest uznanie faktu za udowodniony na podstawie materiału dowodowego, przyjętej teorii dowodu oraz ujęcie stanu faktycznego w języku stosowanej normy, a więc w języku prawnym.Uznanie faktu za udowodniony następuje na p[odstawie materiału dowodowego przy czym prawo wyznacza różny stosunek organu stosującego prawo do pozyskiwania materiału dowodowego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]