[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wiadomo, że hojna natura skupiła w nim niemalwszystkie zalety: sprawiedliwość, męstwo, umiar, hojność, rozsądek izapobiegliwość.Czarujący w zetknięciu, poważny w słowach, przystępny,wyrozumiały i ludzki dla swoich i obcych, spieszy z pomocą nieszczęśliwym iprzytłoczonym jakimś nieszczęściem.Niezwykły w wyrażaniu uznania dla zalet,dbały o nagradzanie trudu, umiejący trafnie wybierać przy rozdzielaniu godnościi urzędów państwowych, taką wobec wszystkich okazuje życzliwość i łaskawość,że doprowadził do tego, iż nie wiadomo, czy wrodzona dobroć jest w nimwiększa od życzliwości, czy też życzliwość góruje nad wrodzoną dobrocią.I choćwiadomo, że każdy może go ułagodzić i przebłagać, a proszony łatwo wszystkimwy-2Teoria o słuszności i prawomocności usunięcia tyrana odpowiada doktrynom politycznympoczątku XV w. jest to dodatek Długosza, którego nie ma w dawniejszych kronikach.3Nieznany, zdaje się, osoba fikcyjna, w obu kronikach jego mowa jest podana jakopochodząca od pewnego wybitnego męża.Także w obu kronikach znajduje się pochwała" ks.Kazimierza, głównie obszerna u Kadłubka. baczą wykroczenia, głęboko jednak nienawidzi i surowo karze oszczerców.Nawieczne ich zawstydzenie, a nadto by i innych ta hańba odstraszała, napiętnowałrozpalonym żelazem jednych na czole lub na policzkach, innych na nosie, innymkazał okaleczyć język, wielu oślepić lub wychłostać.Nie trzeba zaś chwalić jegorzetelności i hojności, tymi zaletami bowiem przewyższył wszystkich książątnaszych czasów.Nie dąży bowiem chciwie, jak to jest zwyczajem większościksiążąt, do zdobywania [bogactw], ani nie rzuca się na to, co zdobył, alewszystkie swe dochody rozdaje dla rozwoju i korzyści państwa.Je i odpoczywajedynie tyle, ile tego [ciało] z natury potrzebuje, a stroniąc od bezczynności, żebynie osłabnąć z opieszałości, narzucił sobie jako konieczny obowiązek[następujące] ćwiczenia: staczanie pozornej walki lub polowanie, turnieje nakopie i inne wymagające odwagi rycerskie ćwiczenia.Poświęca się im jednakdopiero wtedy, kiedy wcześniej załatwi do końca ważne sprawy państwowe.%7łeby bardziej uwydatnić jego prawość, wspomnę jeden wybitny dowód jego szla-chetności.Jednej nocy4 książę Kazimierz, o którym opowiadamy, rozpocząwszygrę w kości z rycerzem, swoim giermkiem Janem z Konar, przeciągnął tę grę ażdo północy.Kiedy w tej grze raz zwyciężał książę, raz rycerz, żeby zakończyć teświetne, ale dające różne wyniki rozgrywki i udać się na spoczynek, za wspólnązgodą przyjęto, że jedna rozgrywka zadecyduje o ostatecznym zwycięstwie.Jeden i drugi prowadził ją z ogromnym zapałem i gorącą nadzieją zdobycia zazwycięstwo nagrody, tytułem której wyznaczono wielką ilość srebra.W końcujednak książę, który zwyciężył Jana, otrzymał jako zwycięzca nagrodę.Tymczasem rycerz Jan bolejąc nad tym, że cały swój majątek stracił z powodujednej gry, tak się gwałtownie uniósł zwłaszcza że wypił za dużo wina żeuderzył księcia z całej siły ręką w twarz, ale pod osłoną nocy wyrwał się z rąkkrzyczących wokół z oburzeniem [dworzan].Następnego dnia jednak podokładnych poszukiwaniach schwytano go, skazano jednogłośnie jako winnegoobrazy majestatu i prowadzono na stracenie.Ale książę Kazimierz zabiegłszydrogę, kazał zatrzymać skazanego. Nie pozwolę, sędziowie powiada abyza wyrządzoną mi zniewagę spoliczkowania zginął rycerz, którego pomoc będziemi kiedyś potrzebna w sprawach publicznych.Czyn jego usprawiedliwiająbowiem i okoliczności, i rodzaj gry.Gdybyśmy zechcieli zwrócić uwagę nawielkość straty, na jaką naraził go los, należałoby go uwolnić, a nie ukarać
[ Pobierz całość w formacie PDF ]