[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wywoła to dwie reakcje dostosowawcze.Po pierwsze wskutek dochodowego efektu zmiany ceny jego optimum znajdzie się nową niżej położonej linię jednakowego budżety.Po drugie w myśl drugiego prawa Gossena określi on nową optymalną w nowych warunkach strukturę swoich zakupów.Przejście z jednego punktu jest równowagi do drugiego jest skutkiem dwóch efektów zmiany ceny : substytucyjnego i dochodowego.Rozpatrzmy je osobno w pierwszej kolejności przyjrzyjmy się efektowi substytucyjnemu.Substytucyjny efekt zmiany cenyDobro YYmaxUC0E2Y1 E1E0Y0α α Dobro XB0/Cx1 X1 X0 B0/Cx0Wzrost ceny dobra X, ceteris paribus, sprawia, że dobro to drożej wielkościach absolutnych i w stosunku do dobra Y.To ostatnie staje się relatywnie tańsze ponieważ jego cena pozostaje nie zmieniona.Linia jednakowego budżetu obraca się z pozycji Ymax B0/Cx0 do pozycji Ymax B0/Cx1.W rezultacie tych zmian konsument powinien zmniejszyć kupowane ilości dobra X i zastąpić je zwiększonymi zakupami dobra Y taniejącego względnie dobra Y.Aby ustalić czysty efekt substytucyjny musimy wyeliminować z analizy działanie efektu dochodowego.Zrobimy w sposób okrężny.Załóżmy ,że przy nowych cenach rynkowych dochody konsumenta zostaną uzupełnione do poziomu ,który pozwoli mu pozostać na starej krzywej obojętności UC0.Operacje tą ilustruje linia przerywana równoległa do nowej linii jednakowego budżetu Ymax B0/Cx1, którą przesuwamy na prawo do momentu, aż zetknie się ona z krzywą obojętności UC0.Na naszym rysunku jest to punkt E1.Zwróćmy uwagę ,że, gdyby konsument nie odczuwał dochodowych skutków zmiany ceny, byłby to jego nowy punkt równowagi.Zauważmy, że w nowym optymalny koszyku mamy oraz Y1>Y0 oraz.X1<X0 a zatem wzrost ceny do poziomu Cx1 wywołuje spadek kupowanych ilości do poziomy X1Opisany efekt nazywamy czystym efektem substytucyjnym Efekt substytucyjny, choć może działać z różną siłą ale jest zawsze ujemny.Zawsze bowiem wzrostowi ceny towarzyszyć będzie substytucja i o ile jest to możliwe konsument będzie zastępował dobro drożejące będzie zastępowane w koszyku dobrem względnie taniejącym zatem wzrostowi ceny towarzyszyć będzie zawsze spadek kupowanych ilości i na odwrót.W przypadku braku jakichkolwiek substytutów efekt ten będzie zerowyDochodowy efekt zmiany cenyW tym samym momencie wzrost ceny powoduje ceteris paribus spadek siły nabywczej konsumenta i na odwrót.Jest to tzw.efekt dochodowy.Jego ilustracją jest obrót linii jednakowego budżetu.Aby konsument mógł pozostać na dotychczasowej krzywej obojętności, niezbędny byłby wzrost jego dochodu.Jeżeli jednak nie zostanie on zwiększony nowy punkt równowagi konsumenta E2 będzie leżał na nowej niżej położonej linii jednakowego budżetu oraz na nowej również niżej położonej krzywej obojętności.W przeciwieństwie do substytucyjnego, efekt dochodowy może działać w dwóch różnych kierunkach.Zależy to od charakteru dobraJak pamiętamy w przypadku dóbr normalnych wzrostowi dochodu towarzyszy wzrost kupowanych ilości, a spadkowi spadek.W przypadku dóbr normalnych efekt substytucyjny i dochodowy są dodatnio skorelowane ze sobą wzrostowi ceny towarzyszy spadek dochodu zaś spadek dochodu powoduje zmniejszanie kupowanych ilości.W przypadku dóbr niższego rzędu wzrostowi dochodów towarzyszy spadek kupowanych ilości a spadkowi ich wzrost.Dochodowy efekt działa zatem w kierunku przeciwnym do substytucyjnegoEfekt dochodowy zmiany ceny dla dóbr normalnych i dóbr niższego rzędu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]