[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie ma jak w domuNawet bardzo skromny dom może zrobić z dziecka osobę nieśmiałą.O ile łatwo jest stwierdzić33 nieśmiałość zaczyna się w domu", o tyle czynniki, które w środowisku domowym najbardziejprzyczyniają się do powstawania nieśmiałości nie są oczywiste.Ponieważ nieśmiałość przybiera wieleform wyrazu, ma różną intensywność i dynamikę, bezpieczniej jest założyć, że jej pochodzenie możebyć różne.Dla jednego dziecka jakieś wydarzenie lub przeżycie rodzinne z dzieciństwa może byćznaczące i wywołać nieśmiałość, a na jego bracie, czy siostrzeincydent ten może nie pozostawić żadnego śladu.Potrzeba więcej badań, żeby móc dokładnieprzewidzieć wpływ rodziny i szkoły na rozwój nieśmiałości.Odkryliśmy jednak pewne interesująceprawidłowości dotyczące nieśmiałości w czterech następujących kwestiach: obraz siebie, jaki manieśmiałe dziecko, kolejność narodzin dzieci w rodzinie, umiejętność wzajemnego rozpoznanianieśmiałości przez dzieci i rodziców, stopień w jakim nieśmiałość rodziców determinuje nieśmiałośćpotomstwa.Przyjrzyjmy się grupie dziewięćdziesięciu dzieci w wieku dwunastu i trzynastu lat oraz ichrodzicom.Obraz siebie nieśmiałego dzieckaZ samoopisów nieśmiałych dziewcząt i chłopców wyłania się smutny obraz.Chłopcom wydaje się, żesą za wysocy, za grubi, zbyt brzydcy, słabsi i ogólnie mniej atrakcyjni niż ich nie-nieśmiali koledzy.Podobnie nieśmiałe dziewczyny częściej niż ich koleżanki opisują siebie jako chude, nieatrakcyjne imniej inteligentne od swoich rówieśników.Wszystko to składa się na najważniejszy aspekt obrazu, Ja"u tych dzieci: uważają one, że są mniej lubiane" niż nie-nieśmiali uczniowie.Dane te są uderzające,zwłaszcza w przypadku nieśmiałych chłopców.%7ładen z nich nie czuje, że jest lubiany", a trzy czwartetwierdzi, że są zdecydowanie nie lubiani".I paradoksalnie, zwykłe" dzieci częściej niż dzieci nieśmiałetwierdzą, że lubią być same.Czy nieśmiałe dzieci są rzeczywiście mniej atrakcyjne, czy tylko tak im się zdaje, gdyż na ogół nieumieją się dobrze zaprezentować? Czy ich niska samoocena jest konsekwencją ich mniejszejatrakcyjności fizycznej, czy też jest dokładnie odwrotnie? Czy też może, jak sugerowaliśmy wpoprzednim rozdziale, czują, że nie spełniają oczekiwań, gdyż mają nierealistyczne, zbyt wysokiestandardy? Są najprawdopodobniej najsurowszymi krytykami samych siebie.Wniosek ten znajdujepoparcie w innym badaniu nad dziećmi ze szkół podstawowych, które pokazało, że nieśmiali są mniejtolerancyjni wobec innych niż zwykłe dzieci, a jednocześnie mają mniej wiary w siebie".Odpowiedz na pytanie: Czy czasem wydaje ci się, że inne dzieci nie lubiłyby cię, gdyby wiedziały, comyślisz?" ujawnia ważny aspekt obrazu siebie nieśmiałego dziecka.Dzieci nieśmiałe odpowiadają na topytanie twierdząco.Ten sposób myślenia ilustruje też pogląd nieśmiałych dziewcząt na ich inteligencję.W naszych badaniach zarówno nieśmiałe uczennice szkół średnich, jak i nieśmiałe studentki oceniająsiebie jako mniej inteligentne dużo częściej niż zwykłe" dziewczęta i wszyscy chłopcy.Te nieśmiałedziewczyny i kobiety piętnują siebie stwierdzając: Nie jestem tak bystra jak inni studenci/uczniowie".Inne badania pokazują, że nieśmiałe dzieci ani nie są mniej inteligentne, ani nie mają gorszych wynikóww szkole niż inne dzieci.Ale nawet wtedy, gdy ich stopnie są równie dobre jak innych, nieśmiali trzymają się swojej negatywnejetykiety.Zmieniają tylko dowody na jej potwierdzenie: Nie mam tyle do powiedzenia co inne dzieci - niejestem tak inteligentny jak one".Uważają, że nie odzywają się dlatego, że nie są inteligentne, a wrzeczywistości boją się głośno mówić przy klasie.Stawiają znak równości pomiędzy swoim milczeniem ibrakiem zdolności.Kolejność narodzinWiele badań wskazuje, że kolejność narodzin dziecka w rodzinie ma kolosalny wpływ na jego rozwójpsychologiczny, społeczny i zawodowy.Na przykład, spośród dwudziestu trzech pierwszych34 astronautów amerykańskich, dwudziestu było jedynakami lub dziećmi pierworodnymi.Proporcjonalniewięcej pierworodnych idzie na studia.Jednak w sytuacjach wywołujących lęk, pierworodni bardziej siędenerwują i mają większą potrzebę kontaktu z innymi ludzmi niż bardziej niezależne osoby urodzone wdalszej kolejności
[ Pobierz całość w formacie PDF ]