[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tym razem poczęto naigrawać się z procesyj.Kiedy w r.856zginął od zamachu Theoktis, cała zaciekłość gorliwców zwróciła się przeciw Bardasowi, żeby utrzymaćprzy władzy cesarzową Teodorę.7) Z 105. 202Sam Michał III nie wchodził w żadne rachuby; nadawano mu już przydomek Pijaka".Charakterystyka dosadna.Ale Bardas nie był także bez ale" w oczach surowego patriarchy (obwiniał gonawet o incest) i doczekał się tego, że w epifanię r.858 Ignacy odmówił mu publicznie Komunii św.wkościele św.Zofii.Zaczynają się nowe spiski pałacowe przeciw Teodorze, aż ją ujęto i zamknięto wklasztorze wraz z córkami.Gdy atoli przysłano Ignacemu do poświęcenia przeznaczone im welonyzakonne, patriarcha odmówił.Sprawy zdawały się wahać, gdyż druga strona uknuła spisek na życieBardasa, już obejmującego rządy.Znalazł się też pretendent do tronu, Gedeon, rzekomo syn Teodory.Ujęty, storturowany w więzieniu, podawał się za mnicha i protestował, że nie podpada pod sądownictworządowe, lecz patriarsze.Wstawiał się za nim Ignacy, co skończyło się tym, iż sam oskarżony był o zdradęgłówną i zamknięty w klasztorze.Wtedy podpisał swą rezygnację8).Kto dojdzie, ile wypłynęła ona z namysłu, że w pewnych okolicznościach lepiej się usunąć zwłasnej ochoty, żeby się wycofać z przykrego życia na wielkim świecie a zanurzyć w nabożnymskupieniu klasztornym? Ile zaś rezygnacja była wymuszoną na więzniu? Biskupi stanęli po stronie więzionego, a papież Mikołaj wystąpił ostro.Otrzymawszy atolizawiadomienie, że Ignacy zrzekł się godności, uważa za rzecz naturalną, że patriarchą zostanie kto inny.Wtedy biskupi w myśl kanonów układają terno , z którego cesarz mógłby wybrać nowego patriarchę.Znać w tym wpływ studystów.Ten kierunek nienawistnym był właśnie Bardasowi.Następuje epizod jak najważniejszy z walki Bizancjum z wpływami rzymskimi.Bardas jestprzedstawicielem bezwzględnego bizantynizmu, stanowczym wrogiem Rzymu i zmierza do tego, by napatriarchacie osadzić jak największego przeciwnika papiestwa i całego łaciństwa, a zmierza do tegoszybko, stanowczo, nie cofając się przed brutalnością.Wybrańcem był profesor carogrodzki, ów Focjusz, u którego uczył się niegdyś Konstantynsoluński.Wielka to postać w dziejach Bizancjum.Sama działalność naukowa wysuwa go na czołobizantynizmu.Jego myriobiblon" zawiera wypisy z 288 prozaików greckich, których większość jest namznana tylko przez jego pośrednictwo.Lexicon Synagoge jest nieocenionym słownikiem i zarazemencyklopedią.Pozostał po nim zbiór przysłów i 263 listów, po większej części w sprawach literatury.Odniego pochodzi najstarszy nomokanon tj.zbiór praw kościelnych i świeckich (kononas i nomoi)soborowych, patriarszych i cesarskich9).A był to zarazem mąż prawowierny, zawsze ikonodul a zopozycji najbardziej uczony.Pochodził od znakomitego rodu, spowinowacony z domem cesarskim.Kandydat ten upatrzony był widocznie z góry.Ażeby nie przeszkadzano wyświęceniu człowiekaświeckiego, skazano na wygnanie wielu wyższych duchownych, zresztą był już co do tego precedens zpatriarchą Tarasionem z czasów Ireny Atenki.Do jakiego zaś stopnia zależało na pośpiechu, znać z tego,że ingres nowego patriarchy odbył się już na Boże Narodzenie w roku 857.Był to istny zamach stanu wdziedzinie kościelnej, obmyślony od dawna a wykonany błyskawicznie.Biskupi nie wszyscy wytrzymali w opozycji.Znalezli się powolni rządowi i w ciągu sześciu dniotrzymał Focjusz wszystkie a wszystkie święcenia od najniższych aż do sakry biskupiej.Stanowiło toistne drwinki z prawa kanonicznego.Czyż na Zachodzie byłoby możliwe coś podobnego, nawet wwypadkach najostrzejszego jakiego sporu z papieżem?Dopiąwszy swego, nie zwalniał jednak Bardas z więzów prawego patriarchę.W rok niemal poingresie Focjusza, w listopadzie roku 858 przewieziono Ignacego na wyspę Terebintę.Ostatecznie w roku863 papież Mikołaj I po wielu rozmaitych incydentach potępił Focjusza i zażądał przywrócenia Ignacego.O tym w Carogrodzie ani myślano i zwada zaostrzała się coraz bardziej, jakkolwiek nie było rozłamuteologicznego.Focjusz był od początku przeciwnikiem rzymskiej doktryny filioque , lecz był przekonany, żetylko część teologów łacińskich propaguje ten dogmat, papieże zaś sami nie uznają go.Pomyłka byłamożebna i nawet usprawiedliwiona, albowiem papieże współcześni nie tylko pomijali jeszcze ten dodatekw wyznaniu nicejskim, lecz nawet sprzeciwiali się umieszczeniu go w publicznym liturgicznym użyciusymbolu wiary".Sama bowiem praktyka dodawania filioque rozwinęła się naj-8) Wa 4-6.9) Kr 517-523, 607. 203pierw w Hiszpanii i w państwie frankońskim dla przeciwstawiania się błędnym naukom tamszerzonym, jakoby Syn był niższy od Ojca.W Rzymie, gdzie tej potrzeby nie było, praktyka ta przyjęłasię pod wpływem Zachodu dopiero na początku XI wieku.Przy tym należy zważyć, że ani pominięciejakiejś prawdy wiary w symbolu wiary nie równa się jej zaprzeczeniu, ani stwierdzenie pochodzeniaDucha św.od Ojca nie jest jeszcze zaprzeczeniem jego pochodzenia i od Syna także 10).Wynika z tego, że kwestia filioque nie stanowiła przyczyny zerwania Focjusza ze Stolicą ap.Byłobardzo stanowcze, boć w r.867 wyklęto w Carogrodzie papieża.Ale też trwało to zerwanie zaledwie kilkamiesięcy.Na dnie sprawy Focjusza tkwiło przeciwieństwo cywilizacyjne.Bardas i Focjusz sąprzedstawicielami cywilizacji bizantyńskiej, stającej do stanowczej rozprawy, by nie dopuścić wpływówcywilizacji łacińskiej na obszarach bizantyńskich, by wyrugować związany z nią katolicyzm rzymski.Chodziło o odmienność poglądów na stosunek Kościoła a państwa, i na państwo samo.Bizantyńczykom stają się coraz wstrętniejszymi zachodnie urządzenia społeczne i państwowe,tudzież rzymskie, papieskie o tym poglądy, a Focjusz wnosi statolatrię kosmopolityczną
[ Pobierz całość w formacie PDF ]